Cuốn sách thức tỉnh hàng triệu người dân Nhật Bản

Khuyến học bàn về những yếu tố cơ bản khi xây dựng quốc gia hưng thịnh, về tinh thần học tập để quốc dân tự cường. Khuyến học là cuốn sách gối đầu giường của nhiều người Nhật và đến nay còn được tái bản như bài học nền tảng xuyên suốt qua các thế hệ người Nhật.

Sách Khuyến học. Ảnh: T.N.

Sách chứa khát vọng kiến tạo quốc gia hùng cường

Thế kỷ 19, Nhật Bản là nước phong kiến lạc hậu, bế quan tỏa cảng với thế giới. Những luật lệ, tập quán phong kiến khiến nhiều người dân nhu nhược. Fukuzawa Yukichi (1835-1901) – nhà tư tưởng có ảnh hưởng sâu rộng nhất đối với xã hội Nhật Bản thời cận đại – than rằng: “Nước Nhật chỉ có người Nhật mà không có quốc dân Nhật”.

Fukuzawa Yukichi được tôn vinh là bậc “khai quốc công thần” của Nhật Bản. Ông sáng lập Đại học Keio – một trong những cơ sở giáo dục bậc cao lâu đời nhất Nhật Bản và là thành viên hội trí thức Meirokusha.

Ông viết nhiều tác phẩm đóng vai trò quan trọng, mang lại linh hồn và nền tảng tinh thần cho công cuộc thay đổi vận mệnh Nhật Bản, giúp đất nước này vươn lên vị thế cường quốc như ngày nay.

Đặc biệt, cuốn Khuyến học được ông viết trong thời gian từ năm 1872 đến 1876 gây chấn động và được cho là đã thức tỉnh hàng triệu người dân Nhật Bản. Tư tưởng vượt trội của ông đóng góp hữu hiệu trong việc khai hóa văn minh, nâng cao dân trí, làm thay đổi thế giới quan của người Nhật.

Từ đó, toàn thể quốc dân Nhật ý thức được tinh thần độc lập và tự do, trên dưới một lòng, coi vận mệnh tổ quốc như vận mệnh của bản thân, đem hết tinh thần và trách nhiệm với tư cách là quốc dân Nhật ra phụng sự để xây dựng một quốc gia hùng mạnh.

Nhà tư tưởng Fukuzawa Yukichi. Ảnh: T. N.

Giá trị tư tưởng vượt thời gian

Fukuzawa Yukichi dẫn minh chứng từ hiện thực xã hội phương Đông lẫn phương Tây để khẳng định: “Những tiến bộ của văn minh đều ra đời từ sự phát hiện chân lý trong quá trình nghiên cứu mọi sự vật tự nhiên xung quanh ta”.

Thay đổi vận mệnh của quốc gia phải giáo dục tri thức toàn diện cho nhân dân. Một dân tộc thượng tôn tri thức, quốc gia mới có thể ngang hàng sánh vai với nền văn minh của các cường quốc toàn cầu.

Khuyến học soi sáng, hun đúc nên chí khí và tinh thần quốc dân để Nhật Bản chuyển mình từ một quốc gia lạc hậu thành cường quốc kinh tế, người Nhật tự hào trở thành dân tộc hình mẫu.

Không chỉ học tập chọn lọc mọi thành tựu của phương Tây, trong Khuyến học, Fukuzawa Yukichi nêu lên tinh thần dám đua tranh với các nước phương Tây về kinh tế, khoa học kỹ thuật. Điều này đã hun đúc cho người dân Nhật tinh thần doanh thương ngạo khí, tạo nên loạt tập đoàn hùng mạnh quy mô trên toàn cầu.

Tinh thần ấy cũng là động lực để thúc đẩy kinh tế, khoa học kỹ thuật Nhật Bản phát triển thành một cường quốc.

Đối mặt thảm họa bởi thiên tai, thế giới lại được nhìn thấy tầm vóc, bản lĩnh dân tộc Nhật qua tinh thần tự cường, bình tĩnh đối diện với thiên tai, việc trật tự xếp hàng rất kỷ luật, nhường nhịn đùm bọc lẫn nhau cùng vượt qua nghịch cảnh…

Nước Nhật đã nhận được sự nể trọng của cộng đồng thế giới về tinh thần dân tộc, sự trưởng thành trong tính cách của một dân tộc vĩ đại. Nhật Bản giờ đây là cường quốc lớn trên thế giới, dẫn đầu ở nhiều lĩnh vực, sở hữu sức mạnh kinh tế và sức mạnh khoa học kỹ thuật vượt trội, những thương hiệu đi khắp toàn cầu không hề thua kém phương Tây. Hàng hóa của Nhật hiện diện trong nhiều gia đình ở mọi nơi trên thế giới.

Nhật Bản có thể nghèo tài nguyên, bị chiến tranh tàn phá nhưng một dân tộc có tinh thần khuyến học sẽ luôn tìm thấy con đường đi đến sự thịnh vượng. Chí khí, tinh thần quốc dân Nhật được cả thế giới học tập.

Khuyến học cùng Đắc nhân tâm, Nghĩ giàu làm giàu, Quốc gia khởi nghiệp, Không bao giờ là thất bại, tất cả là thử thách là 5 cuốn sách đầu tiên trong Tủ sách Nền tảng đổi đời được Nhà sáng lập – Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ tuyển chọn, trao tặng cho thế hệ thanh niên Việt trong gần 10 năm qua với mong muốn tạo dựng sức mạnh tri thức đúng đắn và toàn diện cho mỗi thanh niên Việt, từ đó chuyển hóa thành sức mạnh của thế hệ trẻ.